Maniago - serce włoskich knifemakerów

Średniowieczne budowle, rodzinne klany, warsztaty pełne rzemieślników tworzących opowiadające historie kawałki metalu. Nie mówimy tu o krasnoludzkim mieście z J.R.R. Tolkiena, choć przy odpowiedniej dozie wyobraźni mogłoby stanowić szablon. Mówimy o mieście ukrytym wśród górskich potoków. Miejscu pełnym rodzinnych firm, warsztatów artystycznych, a przede wszystkim miejscu słynącym z ostrzy, które są jednymi z najlepszych w Europie i na świecie - północnowłoskim mieście Maniago.

 

Miasto zbudowane na kowadle kowalskim

Historyczna część Maniagi

 

Maniago położone jest w regionie Friuli-Venezia (Friuli-Wenecja Euganejska), niecałe 90 km od Wenecji. Znajduje się około 8 godzin jazdy samochodem od Nitry na Słowacji. Miasto jest stosunkowo małe, jego populacja wynosi około 12 mieszkańców.

Średniowiecze

Pierwsza pisemna wzmianka o mieście pochodzi z 12 stycznia 981 roku. Miasto jest jednak znacznie starsze. Ze względu na swoje strategiczne położenie w górach, między rzekami Cellina i Corto, było ważnym skrzyżowaniem dróg już w czasach Cesarstwa Rzymskiego. W średniowieczu było ważnym producentem uzbrojenia i narzędzi do obróbki metalu .Aby dać lepsze wyobrażenie, Włochy w tym czasie nie były zjednoczone jak dziś, ale składały się z dziesiątek państw miejskich i regionów, które nieustannie walczyły między sobą lub, częściowo zjednoczone, przeciwko otaczającym je imperiom. Idealny okres dla mistrzów metalu, pełen wyzwań do ciągłego doskonalenia swoich umiejętności. Początki tradycyjnego kowalstwa w mieście sięgają 1453 roku.
oku.

Tablica informacyjna przed ruinami zamku Maniago

Lata współczesne

W ubiegłym stuleciu miasto doświadczyło pewnej stagnacji, spowodowanej głównie przez I i II wojnę światową. Duża liczba mieszkańców zginęła w walkach lub wyemigrowała za granicę w czasach powojennych, co było spowodowane brakiem możliwości zatrudnienia. Ożywienie rozpoczęte na początku lat 50. przyniosło owoce w latach 60. i 70. w postaci rozwoju gospodarczego i kulturalnego. Lata siedemdziesiąte XX wieku pomogły również przemysłowi nożowniczemu, zrzeszanie się w mniejsze jednostki zbiorowe tylko pozytywnie wzmocniło te zmiany.

Dzisiejsze Maniago z lotu ptaka

(Źródła: en.db-city.com , maniago.it, museocoltelleriemaniago.it, Tripadvisor.com, e-borghi.com)

 

Historia produkcji noży w Maniago

Nakreśliłem już ogólną historię przemysłu nozowniczego w Maniago. Ale jakie były początki nowoczesnych noży w mieście, które doprowadziły do formy, jaką znamy dzisiaj?

 

Wszystko sprowadza się do wody

Szlachcic Nicoló di Maniago zlecił doprowadzenie wody ze strumienia Cólvera do rowu irygacyjnego na potrzeby rolnictwa. Jego powstanie datuje się na rok 1454. Woda była przeznaczona do nawadniania upraw i zasilania młynów, tartaków i kuźni żelaza zbudowanych wzdłuż jego biegu. Kowale dostarczający narzędzia tnące i rolnicze lub broń do weneckiej Republiki Serenissima szybko zdali sobie sprawę z potencjału wody. Koła wodne zaczęły napędzać warsztaty i sprawiły, że produkcja stała się znacznie bardziej wydajna. Produkty były wówczas obrabiane z grubsza. Ostateczna funkcja miała pierwszeństwo przed estetyką.

Zautomatyzowany młot napędzany kołem wodnym

 

Zmiana nastąpiła około XVIII wieku. Rynek wymagał mniejszych przedmiotów o wyższym stopniu wykończenia i precyzji. Czynniki takie jak estetyka i ostateczna forma zaczęły odgrywać ważną rolę w pracy lokalnych kowali. Warsztaty powstawały w całym mieście w pobliżu kanału. Produkcja koncentrowała się na wyrobach takich jak nożyczki, narzędzia chirurgiczne i zwykłe noże użytkowe.

 

Kolejny kamień milowy w XX wieku

Kolejną znaczącą zmianą była elektryczność. Na początku ubiegłego wieku powstały pierwsze duże fabryki, w których masowa produkcja mogła być wytwarzana w dużych ilościach z większą precyzją, w krótszym czasie i przy mniejszym wysiłku.

 

Pierwsza fabryka w Maniago, Co.Ri.Ca.Ma. (Coltellerie Riunite di Caslino a Maniago), została założona w 1907 roku przez niemieckiego przedsiębiorcę Alberta Marxa. Marx był między innymi właścicielem fabryk w innych branżach w Solingen w Niemczech. Budynek fabryki po renowacji stał się później muzeum kowalstwa i sztućców.

Rysunek elektrowni wodnej w fabryce Battiferro

 

Producenci w Maniago, pomimo długiej tradycji, zawsze bardzo elastycznie podchodzili do produkcji. Dostosowywali się do nowych trendów, zarówno na rynku, jak i w produkcji. Dobrym przykładem jest fakt, że już pod koniec XIX wieku produkowano tu ponad 1000 różnych rodzajów narzędzi tnących i noży.

Włoska jakość i współpraca między producentami stworzyły wyjątkowe środowisko, w którym klasyczne umiejętności rzemieślników łączą się z nowoczesną technologią. Pomimo globalizacji, większość marek stawia raczej na jakość, nie ilość. Obecnie w Maniago działa ponad 70 małych i średnich fabryk, eksportujących głównie do Europy i Ameryki Północnej.

(Źródła: museocoltelleriemaniago.it , e-borghi.com, listolade.it, documentazionecoltello.maniago.it, archeologiaindustriale.net)

 

Nie zapomnij o korzeniach - MAFC

Budynek muzeum MAFC

Włosi mają jedną cechę, którą w nich uwielbiam. Cenią historię. Postrzegają ją nie tylko jako dziedzictwo przodków, ale także jako sposób uczenia się z historii. Jednocześnie ma to również silny efekt ekonomiczny. Na przykład w 2019 r. turystyka stanowiła 6,2% włoskiego PKB.

Rzemieślnicy z Maniagi zasłużyli zatem na własne miejsce pamięci. Pierwsze Muzeum Kowalstwa i Sztućców (MAFC - Museo dell'Arte Fabbrile e delle Coltellerie di Maniago) powstało w latach 1994-1995. Jego siedziba została założona w latach 1998-2005 w miejscu dawnej przędzalni przy via Battiferri.

Plan muzeum MAFC

W latach 2007-2009 muzeum przeniosło się do swojej obecnej siedziby, dawnej fabryki Co.Ri.Ca.Ma. (Coltellerie Riunite of Caslino and Maniago). Nie można było wybrać lepiej -  była to pierwsza nowoczesna fabryka w mieście, która w pełni wykorzystywała potencjał lokalnych rzemieślników i całego regionu.

 

Muzeum, rozmieszczone na dwóch piętrach, oferuje bardzo przejrzysty i interaktywny widok wyposażenia fabryk, urządzeń technicznych, procesów produkcyjnych, produktów, znanych osobistości i codziennego życia ówczesnych rzemieślników. Muzeum można zwiedzać indywidualnie lub w grupach. Znajduje się ono przy via Maestri del Lavoro 1 w Maniago, w pobliżu centrum miasta.

 

(Źródła: tasr.sk , teraz.sk/economics , e-borghi.com , museocoltelleriemaniago.it)

 

Światowej sławy marki

Powiedzieliśmy już wystarczająco dużo o mieście i jego historii. Przyjrzyjmy się kilku głośnym dziś markom, które rozsławiły Maniago również za granicą, a ich modele są niezawodnymi towarzyszami setek tysięcy użytkowników na całym świecie.

 

Maserin

Coltellerie Maserin została założona w Maniago w 1960 roku. W ten sposób działa już od 64 lat. Firmie Maserin udało się połączyć tradycyjne włoskie poczucie estetyki i klasycyzmu z nowoczesną technologią. Oprócz tradycyjnej pracy ręcznej, szeroko stosowana w ich produkcji jest technologia CNC lub praca laserowa. W ten sposób osiągnięto wysoką precyzję, czysty design i przystępną cenę.

 

Ofertę można podzielić na 3 główne części. Sport, dom i taktyka. Oprócz zwykłych modeli seryjnych, Maserin produkuje również pojedyncze sztuki na zamówienie zgodnie z konkretną specyfikacją klienta. Mam świetne osobiste doświadczenia z Maserin.

Taktyczny nóż ratowniczy 667

 

Od kilku lat mam w domu Classic Line PE2005 z oliwkowymi rękojeściami, a w zeszłym roku dodałem model myśliwski Croz, o którym można również przeczytać więcej w recenzji Maserin Croz - elegancja wśród noży myśliwskich.

 

(Źródło: maserin.com)

 

Lionsteel

Lionsteel to dziecko Gino Pauletty. Gino jest pracoholikiem z pasją. Zanim stał się niezależny, pracował jako dziecko w FARMA (Fabbrica Articoli Reclameze Maniago). Był rok 1957. Praca w weekendy i 15-godzinne zmiany nie były dla niego niczym niezwykłym. Po kilku latach zdał sobie jednak sprawę, że musi pójść własną drogą i tak w 1969 roku narodziła się firma Lionsteel.

Gino Pauletta - założyciel Lionsteel

Jak sam lubi mówić, lew ryknął. Przodkowie Gino byli kamieniarzami i wyrzeźbili lwa w górze Jôuf. Kamienny lew był również częścią ich domu, a więc i dzieciństwa. Bestia ryknęła, metal musiał zostać okiełznany. Ale początki nie były łatwe. Pierwsze zamówienie to sto otwieraczy do puszek. Potem kolejne na 3000 sztuk. To nie były noże, prawda? Nieważne. Za pracę należało być wdzięcznym, a nie migać się od niej. Później przyszło zamówienie na noże piórowe dla Co.Ri.Ca.Mu w Mediolanie lub Niemczech. Potem już poszło z górki.

Model SR11A RB

 

 

Gino Pauletta jest jedną z tych osób, które nie boją się eksperymentować i wypływać na nieznane wody. Lionsteel jako pierwszy wymyślił połączenie mosiądzu i drewna oliwnego. Stworzył nawet model ze stopionego tytanu w proszku, Tidust. Nikt wcześniej nie wykorzystał technologii lotniczej do stworzenia noża. Nie są mu obce nowoczesne technologie, takie jak cięcie strumieniem wody czy CNC. Gino nie poprzestaje na tym. Pasja łączy się z geniuszem, kiedy znajduje samorodek żelaza w strumieniu w pobliżu starej huty i przekształca go w działający nóż.

Model Tidust

 

Nie bać się innowacji i nie ograniczać swojej wyobraźni - tak można by określić zespół Lionsteel. Gino przekazał swój entuzjazm i pasję do tworzenia doskonałych noży swoim synom. Obecnie dyrektorem generalnym firmy jest jego syn Gianni, który pracuje w warsztacie wraz ze swoimi braćmi Daniele i Massimo. Zgadza się, w warsztacie. Mogą być dżentelmenami w ścisłym kierownictwie firmy, ale warsztat jest integralną częścią ich pracy. Jeśli chcesz dobrze wykonywać swoją pracę, nie możesz bać się brudu pod paznokciami. W skład zespołu wchodzi również wielu projektantów i twórców noży, takich jak Michelle Pensato, którego nikt nie nazwałby inaczej niż Molletta, Gianluigi ,,Wilson,, Simonella czy grupa stojąca za jednymi z najlepszych noży taktycznych - Ernest Emerson Design.

M5 ST zaprojektowany przez ,, Molletta,, - Michel Pensato

(Źródło: lionsteel.it )

 

Antonini - Stary Niedźwiedź

Antonini Srl nie jest nowicjuszem. Założona w 1925 r. firma przeszła przez 3 pokolenia i wkrótce będzie świętować swoje stulecie. Antonini jest wszechstronny i zorientowany na praktykę, więc nic dziwnego, że jest obecny na rynku od tak dawna.

Antonini Pattada 607

Ich produkcja podzielona jest na 6 linii modelowych, zawsze z przydomkiem Antonini. SOS (noże ratownicze), Farm (noże do szczepienia), Boat-fishing (składane noże wędkarskie), Cable (noże dla elektryków), Old Bear (osobny typ noża o specyficznej konstrukcji) i Pocket (zwykłe scyzoryki).

 

 

Jak widać, w Antonini każdy znajdzie coś dla siebie. Łącznie mają 50 gam oryginalnych noży i ponad 500 modeli w ofercie. Rocznie wysyłają w świat ponad 300 000 noży. Ponadto wciąż udaje im się dostarczać innym firmom różne półprodukty lub pojedyncze części. A wszystko to z dumną etykietą 100% Made in Italy.

Nóż ratowniczy Antonini Ara XL

Stary Niedźwiedź

Czy nóż może być prosty, wyjątkowo lekki, funkcjonalny, a jednocześnie niepowtarzalny? Może. I nie krępuj się nazywać go starym niedźwiedziem :-). Na pierwszy rzut oka Old Bear przypomina francuski Opinel. Ale nie daj się zwieść. Podobieństwo jest mniej więcej takie samo jak w przypadku pistoletu maszynowego Vz.58 i AK47. Mogą wyglądać podobnie, ale każdy z nich jest zupełnie inny. Najważniejsze, jak zawsze, są szczegóły i podejście.

Old Bear Classic w orzechu amerykańskim

Mechanizm zabezpieczający

Old Bear opiera się na solidnym pierścieniu zabezpieczającym z opatentowaną dźwignią zabezpieczającą i blokującą. Jest to patent z 1985 roku firmy Tadesco z Maniago, która od początku była partnerem w projekcie. Jest to prosty, ale skuteczny mechanizm wyglądający bardzo elegancko w połączeniu z mosiądzem. Nóż jest zabezpieczany i odbezpieczany poprzez proste naciśnięcie dźwigni. W Old Bear zastosowano wysoki stopień ręcznego rzemiosła. Jeśli dodamy do tego rękojeści wykonane z kilku rodzajów drewna, ich bejcowanie, karbonizację i ręczny stippling, otrzymamy zróżnicowaną serię noży. Każdy z nich będzie wyjątkowy, ponieważ nie znajdziesz dwóch identycznych egzemplarzy, biorąc pod uwagę materiał i szczegóły.

Seria użytkowa - noże robocze

 

Szeroka gama

Bear można podzielić na 13 serii modeli. Jeśli jesteś fanem czystych kształtów, elegancji lub praktycznej prostoty, z pewnością znajdziesz coś dla siebie.

Noże Mushroom z orzecha amerykańskiego, oliwkowe i tęczowe

Linie modelowe Old Bear:

Classical Walnut - rękojeść z orzecha amerykańskiego

Classical Olive - rękojeść z drewna oliwnego

Pruning - noże do rzeźbienia

Utility - noże użytkowe do pracy

Mushroom - noże do grzybów

Total Black - Unikalna, lekka, całkowicie czarna konstrukcja. Ostrza pokryte teflonem, aluminiowy pierścień, lekka sklejka.

Full Color - rękojeść w jednolitym kolorze

Rainbow - Rękojeść w kolorze tęczy. Estetyczny wariant, który wyróżnia się i ułatwia znalezienie w trawie, na przykład podczas biwakowania.

Young - noże dla dzieci

Collection Wood Carved - rzeźbione rękojeści na klasycznym ostrzu.

Pruning Wood Carved - rzeźbione rękojeści z ostrzem ogrodniczym.

Collections Damascus Steel - Ostrza ze stali damasceńskiej.

Old Bear Pruning Wood Carved z orzecha amerykańskiego
(Źródło: antoniniknives.com)

 

Na tym historia się nie kończy

Jeśli planujesz podróż po północnych Włoszech, koniecznie zatrzymaj się w Maniago. Będziesz miał okazję nie tylko zobaczyć jak powstały jedne z największych marek noży na świecie, ale także znaleźć się w samym epicentrum tego procesu. Maniago to nie tylko historia. To miasto, w którym przeszłość i tradycje łączą się z przyszłością i nieszablonowym myśleniem. A to rzadkość w dzisiejszych czasach. Szanować swoje korzenie, a jednocześnie mieć odwagę iść w nieznane i szukać nowych horyzontów i granic. A jeśli chodzi o nasze ukochane noże, jest to tym bardziej fascynujące.